เราเห็นข่าวแทบทุกวันถึงเหตุการณ์ภัยพิบัติทางธรรมชาติคลื่นความร้อนและความเย็นที่ทำให้อากาศแปรปรวนแบบคาดเดาไม่ได้ระดับน้ำทะเลที่สูงขึ้นจนบางเกาะที่เคยมีอยู่เริ่มจมหาย น้ำแข็งขั้วโลกละลายสัตว์หลายชนิดสูญพันธุ์โดยไม่อาจหยุดยั้งจากทั้งการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศการขยายตัวของเมือง การเพิ่มขึ้นของประชากรที่กดดันให้เกิดการเพิ่มขึ้นของพื้นที่การเกษตร

เรารู้สึกถึงการเปลี่ยนแปลงและรับทราบว่าเราต้องเปลี่ยนตัวเอง แต่น่าแปลกใจ ที่น้อยคนลุกขึ้นมาปรับพฤติกรรม

หากเราเป็นมนุษย์ที่ขับเคลื่อนโดยตรรกะและเหตุผลพวกเราคงต้องทำทุกวิธีเพื่อรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เช่นลดการบริโภคเนื้อสัตว์ เดินทางให้น้อยลง ซื้อเฉพาะสิ่งของที่จำเป็น ในขณะเดียวกันก็แบ่งสรรทรัพยากรเพื่อสนับสนุนการเติบโตของเศรษฐกิจสีเขียว แต่ภาพดังกล่าวยังดูห่างไกลจากความเป็นจริงแม้ว่าจะมีการรณรงค์อย่างต่อเนื่องและยาวนาน

การกระทำและความเป็นเหตุเป็นผล
เราเชื่อว่าความคิดของเราที่เกิดจากเหตุผลจะนำไปสู่การตัดสินใจซึ่งท้ายที่สุดจะส่งผลต่อการกระทำดังนั้น การกระทำและการตัดสินใจของเราในชีวิตประจำวันก็ควรจะสมเหตุสมผลแต่กระบวนการคิดของเราเรียบง่ายเช่นนี้จริงหรือ?ผลการศึกษาวิจัยของสถาบันแห่งหนึ่งยืนยันได้อย่างดีว่ากระบวนการตัดสินใจของมนุษย์ไม่ได้ขึ้นอยู่กับหลักเหตุผลเพียงอย่างเดียวแต่ยังมีปัจจัย เช่น อารมณ์ ความรู้สึก และความสงสาร ณ ขณะที่รับทราบข้อมูลซึ่งส่งผลต่อกระบวนการคิด ตัดสินใจ และนำไปสู่การกระทำที่แตกต่างออกไป และอีกปัจจัย อคติอยู่เหนือเหตุผล “ก่อนที่หาทางเปลี่ยนพฤติกรรมเราควรคิดก่อนว่าเป้าหมายที่เราจะทำคือเปลี่ยนพฤติกรรมรูปแบบใด”

งานวิจัยชิ้นหนึ่งอธิบายได้ถึงการอคติ โดยทดลองสุ่มแจกใบสมัครงานผู้จัดการห้องทดลองให้กับสมาชิกคณะวิทยาศาสตร์ในมหาวิทยาลัยที่เน้นงานวิจัยในใบสมัครมีรายละเอียดทั้งประสบการณ์การทำงานและวุฒิการศึกษาเหมือนกันทุกอย่างแต่แตกต่างเพียงชื่อผู้สมัครงานคือจอห์นซึ่งเป็นผู้ชายและเจนนิเฟอร์ซึ่งเป็นผู้หญิงผลลัพธ์ของงานวิจัยชิ้นนี้น่าตกใจอย่างยิ่งเนื่องจากกลุ่มตัวอย่างที่ได้รับใบสมัครงานประเมินให้จอห์นมีความสามารถ ศักยภาพโอกาสในการถูกว่าจ้าง และเงินเดือนที่ควรได้รับสูงกว่าเจนนิเฟอร์อย่างมีนัยสำคัญสะท้อนได้อย่างดีว่าความไม่เท่าเทียมทางเพศยังถูกฝังอยู่ในระบบคิด   ‘อคติ’ ที่ซ่อนอยู่ในกระบวนการคิดของมนุษย์และการเปลี่ยนพฤติกรรมจะเกิดขึ้นไม่ได้หากเราดำเนินกิจกรรมโดยลืมนึกถึงอคติเหล่านั้นและหาทางทลายมันออกไป

การเปลี่ยนพฤติกรรมมนุษย์ไม่ใช่เรื่องง่ายและจำเป็นต้องใช้แรงผลักดันหลากหลายรูปแบบการนำเสนอข้อมูลว่าภัยคุกคามจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศมีความรุนแรงและส่งผลกระทบทั้งในแง่สิทธิมนุษยชน และความเท่าเทียมทางเพศอาจไม่เพียงพอที่จะผลักดันให้คนทั่วไปปรับเปลี่ยนพฤติกรรม

อาจถึงเวลาที่เราจะต้องคิดอย่างจริงจังว่าจะใช้กลไกใดและสื่อสารอย่างไร ให้คนปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสู่การใช้ชีวิตในรูปแบบที่ยั่งยืนกว่าส่งผลกระทบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมต่ำกว่าก่อนที่ระดับแก๊สเรือนกระจกในอากาศจะทำให้อุณหภูมิโลกสูงจนไม่สามารถฟื้นฟูกลับคืนมาได้